Van Tiết Lưu: Phân Loại, Nguyên Lý Và Cách Lắp Đặt

Van tiết lưu giúp điều chỉnh tốc độ dòng chảy của dầu, từ đó kiểm soát tốc độ hoạt động của xi lanh và motor thủy lực. Đây là một trong những loại van quan trọng nhất trong hệ thống thủy lực, có mặt ở hầu hết các cụm điều khiển để đảm bảo chuyển động êm, ổn định và an toàn.

Van tiết lưu là gì?

Van tiết lưu thủy lực (tiếng Anh là Flow control valve) là một loại van có chức năng điều chỉnh tốc độ dòng chảy của dầu thủy lực trong hệ thống. Bằng cách thu hẹp tiết diện dòng chảy, van tiết lưu giúp kiểm soát tốc độ di chuyển của xi lanh, motor hoặc các cơ cấu chấp hành khác.

Đây là một trong những loại van cơ bản, phổ biến nhất trong hệ thống thủy lực công nghiệp, được lắp đặt ở nhiều vị trí khác nhau để đảm bảo hiệu suất và độ ổn định vận hành.

Khác với van điều chỉnh lưu lượng có khả năng bù áp để duy trì lưu lượng ổn định, van tiết lưu chỉ đơn thuần giới hạn dòng chảy bằng cơ cấu cơ khí, vì vậy lưu lượng qua van sẽ phụ thuộc vào áp suất và nhiệt độ dầu.

Một số loại van tiết lưu thủy lực

Cấu tạo

Cấu tạo của van tiết lưu khá đơn giản, bao gồm các bộ phận chính sau:

• Thân van: Là phần vỏ ngoài, thường được làm từ thép hợp kim hoặc gang, có nhiệm vụ chịu áp suất và bảo vệ các chi tiết bên trong. Trên thân van có các cổng kết nối dầu vào (P) và ra (T).
• Kim tiết lưu: Là bộ phận chính dùng để điều chỉnh độ mở tiết diện dòng chảy dầu. Khi vặn kim vào, tiết diện thu hẹp, lưu lượng giảm; khi nới ra, lưu lượng tăng. Kim van được gia công chính xác cao, bề mặt nhẵn bóng, đảm bảo dòng chảy ổn định.
• Lò xo và vòng đệm: Giúp giữ vị trí kim van ổn định, tránh tự xoay do rung động. Một số loại có lò xo hồi để kim tự trở về vị trí trung tâm.
• Tay vặn điều chỉnh: Dùng để thay đổi vị trí của kim tiết lưu. Có chia vạch hoặc thang đo để dễ dàng thiết lập lưu lượng chính xác.
• Gioăng phớt làm kín: Ngăn rò rỉ dầu, giữ ổn định áp suất làm việc.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý của van tiết lưu dựa trên hiện tượng tổn thất áp suất cục bộ khi dòng chất lỏng đi qua tiết diện hẹp.

Khi dầu đi qua khe hẹp giữa kim tiết lưu và thân van:

• Tiết diện càng nhỏ, vận tốc dòng chảy càng lớn dẫn đến tổn thất áp suất càng cao, làm cho lưu lượng giảm.
• Tiết diện mở rộng, tổn thất áp suất giảm làm lưu lượng dòng dầu tăng.

Từ đó có thể điều chỉnh tốc độ xi lanh hoặc motor thủy lực một cách thủ công thông qua tay vặn của van tiết lưu.

Tuy nhiên, vì lưu lượng phụ thuộc vào chênh áp, nên khi tải thay đổi hoặc nhiệt độ dầu thay đổi, tốc độ cơ cấu chấp hành cũng thay đổi theo. Đây là lý do trong các hệ thống yêu cầu độ ổn định cao, người ta thường kết hợp van tiết lưu với van bù áp để tạo thành van điều chỉnh lưu lượng ổn định.

Nguyên lý hoạt động cơ bản của van tiết lưu

 

Xem thêm: Van điều chỉnh lưu lượng đủ loại, đủ mã, đủ size nhập khẩu giá tốt

 

Các loại van tiết lưu thủy lực phổ biến

Van tiết lưu được chia thành nhiều loại tùy theo cấu tạo, chức năng và cách lắp đặt, phổ biến với những dòng van sau: 

1. Van tiết lưu một chiều

Đây là loại van kết hợp giữa van tiết lưu và van một chiều, cho phép dòng dầu chảy tự do theo một hướng (hướng có van một chiều) và bị hạn chế lưu lượng theo chiều ngược lại (hướng có tiết lưu).

Đặc điểm:

• Gồm một cụm thân van tích hợp kim chỉnh lưu lượng và đĩa một chiều.
• Điều chỉnh tốc độ chuyển động một chiều, trong khi chiều còn lại vẫn đảm bảo tốc độ nhanh.

Ứng dụng:

• Điều khiển xi lanh theo kiểu tiến chậm – lùi nhanh, hoặc ngược lại.
• Hệ thống nâng hạ, máy ép, máy dập cần điều khiển tốc độ linh hoạt theo hướng.

Một loại van tiết lưu 1 chiều dạng xếp chồng phổ biến trong nhiều hệ thống thủy lực công nghiệp

 

Xem thêm: Van điện từ chính hãng Rexroth và Sun, giá tốt nhất

 

2. Van tiết lưu hai chiều

Loại van này hạn chế lưu lượng ở cả hai chiều dầu chảy, phù hợp với hệ thống cần điều chỉnh tốc độ đồng đều.

Đặc điểm:

• Cấu tạo đối xứng, thường có kim tiết lưu ở giữa và lỗ dầu vào – ra tương tự nhau.
• Độ ổn định cao, cho phép điều chỉnh mượt mà và chính xác.

Ứng dụng:

• Xi lanh hoặc motor cần điều chỉnh tốc độ hai chiều.
• Các hệ thống ép, kẹp, nâng hạ tải yêu cầu cân bằng tốc độ hành trình.

3. Van tiết lưu cố định

Là loại van có lỗ tiết lưu cố định, không có cơ cấu điều chỉnh bằng tay.

Đặc điểm:

• Thiết kế rất đơn giản: chỉ gồm một lỗ nhỏ tạo tổn thất áp suất.
• Độ ổn định cao vì không có chi tiết chuyển động.
• Giá thành rẻ, kích thước nhỏ, ít bảo trì.

Ứng dụng:

• Tạo tốc độ cố định cho xi lanh/motor.
• Giảm dao động áp suất trên đường ống.
• Tạo chênh áp cần thiết cho các van tỷ lệ, van servo hoặc mạch điều khiển.

4. Van tiết lưu điều chỉnh 

Đây là loại phổ biến nhất hiện nay, được sử dụng rộng rãi trong mọi hệ thống thủy lực hiện nay.

Đặc điểm:

• Có tay vặn, núm xoay, hoặc ren chỉnh để thay đổi tiết diện dòng chảy.
• Một số dòng có thang chia độ giúp chỉnh lưu lượng chính xác.
• Có thể là loại có hoặc không có van một chiều tùy nhu cầu điều khiển.

Ưu điểm:

• Điều chỉnh được tốc độ vận hành tùy theo tải.
• Linh hoạt cho nhiều loại máy móc, dễ sử dụng và bảo trì.

Ứng dụng:

• Tất cả hệ thống xi lanh, motor thủy lực cần tinh chỉnh tốc độ.
• Máy ép nhựa, máy nén, máy nâng, máy xây dựng,…

5. Lõi van tiết lưu

Là loại van tiết lưu được tích hợp sẵn trong một khối đế van, kết hợp với các van khác để tạo thành một cụm van điều khiển

Đặc điểm:

• Giảm số lượng ống dẫn và phụ kiện, giúp tối ưu bố trí hệ thống.
• Được thiết kế đồng bộ nên giảm rò rỉ và tăng độ ổn định.
• Thường dùng trong các hệ thống yêu cầu độ chính xác cao và độ gọn gàng.

Ứng dụng:

• Máy công cụ CNC, robot công nghiệp.
• Hệ thống nâng hạ tự động.
• Các cụm van module tích hợp theo tiêu chuẩn CETOP/NG6/NG10,…

Cách lắp đặt trong hệ thống thủy lực

Van tiết lưu có thể được lắp ở nhiều vị trí khác nhau trong hệ thống, tùy theo chức năng điều khiển tốc độ mong muốn:

• Lắp ở đường dầu ra (đường xả) của xi lanh: Giúp kiểm soát tốc độ khi xi lanh đi ra hoặc hồi về. Cách lắp này giúp dễ kiểm soát và giảm hiện tượng giật khi thay đổi hướng.
• Lắp ở đường dầu vào của xi lanh hoặc motor: Dùng khi cần điều chỉnh tốc độ cấp dầu trực tiếp cho cơ cấu chấp hành. Tuy nhiên, nên lưu ý hiện tượng dao động hoặc rung nhẹ nếu tải thay đổi nhanh.
• Lắp kết hợp với van một chiều: Tạo mạch điều khiển “tiết lưu một chiều – tự do chiều ngược lại”, thường thấy trong các hệ thống ép, nâng, hoặc cơ cấu xi lanh kép.
• Lắp ở mạch song song hoặc mạch chia dòng: Dùng để chia lưu lượng cho nhiều cơ cấu cùng hoạt động, hoặc cân bằng tốc độ hai xi lanh.

Hai lõi van lắp đặt trong một khối đế van

Ứng dụng

Van tiết lưu xuất hiện rộng rãi trong hầu hết các hệ thống thủy lực, từ dân dụng đến công nghiệp nặng. Một số ứng dụng tiêu biểu gồm:

• Máy ép thủy lực: điều chỉnh tốc độ ép và hồi của xi lanh.
• Máy nâng, bàn nâng, thang thủy lực: kiểm soát tốc độ nâng/hạ tải.
• Hệ thống công nghiệp tự động: dùng để cân bằng tốc độ các cơ cấu chấp hành.
• Máy công trình (xe cẩu, máy xúc, xe nâng): điều tiết dòng chảy dầu tới motor hoặc xy lanh.
• Thiết bị thử nghiệm, mô phỏng: kiểm soát tốc độ mô phỏng áp suất, tải trọng hoặc chu kỳ.

Top 4 thương hiệu van tiết lưu thủy lực uy tín hiện nay

1. Rexroth

Rexroth là thương hiệu nổi tiếng nhất thế giới về các sản phẩm thủy lực. Các dòng van của Rexroth được sử dụng nhiều nhất trong tất cả các hệ thống thủy lực trên toàn cầu. Van tiết lưu cũng không ngoại lệ, với độ chính xác cao, khả năng chịu áp tới 350 bar, tuổi thọ trên 10 năm.

Tuy nhiên, van tiết lưu Rexroth giá thành khá cao so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường, và thường được sử dụng trong hầu hết các nhà máy lớn, như xi măng, thép, nhựa, giấy,...

Van tiết lưu Rexroth

2. Sun Hydraulics

Sun Hydraulics được biết đến là thương hiệu nổi tiếng nhất thế giới chuyên sản xuất các dòng lõi van và các khối manifold tích hợp. Van tiết lưu của Sun có thiết kế nhỏ gọn, thông minh, được cắm trực tiếp vào khối đế giúp giảm nguy cơ rò rỉ, độ bền cao và giảm chi phí so với các dòng van truyền thống. 

Lõi van của Sun Hydraulics nhập khẩu từ Mỹ

3. Parker

Van tiết lưu của Parker, Mỹ có thiết kế truyền thống giống các dòng van của Rexroth. Điểm nổi bật là van chịu tải cao, hoạt động ổn định trong môi trường rung động mạnh. Đây cũng là một dòng sản phẩm có độ bền cao, được sử dụng nhiều trong một số ngành công nghiệp nặng. Giá bán cũng tương đương với các dòng van Rexroth.

4. Yuken

Cũng là kiểu thiết kế truyền thống dạng xếp chồng, nhưng van tiết lưu Yuken có giá thành rẻ hơn, chất lượng ổn định, phù hợp với nhiều máy móc đơn giản như máy ép, máy uốn,... và các hệ thống sản xuất vừa và nhỏ không yêu cầu quá cao về chất lượng và độ chính xác tuyệt đối.

5. Hydac

Van tiết lưu của Hydac có giá thành khá rẻ, chỉ dao động từ vài trăm nghìn đến hơn 2 triệu đồng cho 1 van tùy theo thiết kế 1 chiều, 2 chiều và lưu lượng, áp suất làm việc. Sản xuất tại Đức, theo tiêu chuẩn châu Âu, các dòng van của Hydac được đánh giá cao về chất lượng, độ bền và được ứng dụng nhiều trong các hệ thống từ đơn giản đến phức tạp.

Một loại van tiết lưu phổ biến của Hydac

Nam Hải – Nhà phân phối chính hãng tại Việt Nam

Công ty Kỹ thuật Nam Hải là đại lý ủy quyền phân phối chính thức các thương hiệu van tiết lưu thủy lực Rexroth, Sun Hydraulics nhập khẩu chính hãng, đầy đủ CO-CQ đảm bảo nguồn gốc, chất lượng. 

Hiện tại, kho Nam Hải đang sẵn hàng trăm mã van có áp suất, lưu lượng khác nhau, phù hợp với mọi hệ thống, từ các máy móc vừa và nhỏ đến các dây chuyền sản xuất, các hệ thống thủy lực trong nhà máy công nghiệp nặng.

Ngoài ra, Nam Hải cũng cung cấp dịch vụ bảo hành bảo trì tận nơi, hỗ trợ kỹ thuật trọn đời khi sử dụng, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và tránh rủi ro sự cố.

Nếu đang tìm van tiết lưu thay thế hoặc cần van để chế tạo máy móc , Quý khách vui lòng liên hệ ngay Nam Hải để được hỗ trợ lựa chọn đúng loại van phù hợp nhất, đảm bảo hệ thống vận hành êm, ổn định và tiết kiệm năng lượng.

• Hotline: 0906 217 998
• Website: www.hydraulics.vn